Inleiding
Buitenlandse en binnenlandse problematiek rond de jaren 1958
“De Koude Oorlog”
Na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde zich een strijd tussen de regering in Washington en Moskou. Een strijd tussen De Verenigde Staten en de Unie van Socialistische Sovjetrepublieken. Een strijd waar de dreiging van een nucleaire oorlog als een zwaard van Damocles boven de wereldbevolking hing.
De Verenigde Staten lanceerden de eerste kunstmanen en een maanraket op Cape Canaveral. De Sovjet-Unie lanceert een nieuwe kunstmaan: de Spoetnik.
China is onder dwang toegelaten tot de Verenigde Naties.
De Chinese leider Mao Tse Tung viel de kusteilanden Madzoe en Quemoy aan. Deze eilanden behoorden bij Formosa. De Verenigde Staten hadden hun hulp toegezegd aan Tjang Kai-Sjek die daar de leider was. Er waren revoluties in Venezuela, Columbia, Cuba, Cyprus, Algiers en Tunis. Resumerend: er was voor het eerst sprake van een conflict tussen de landen van de vrije markteconomie (de NAVO-landen) tegen de communistische landen (het Warschaupact).
Ondertussen lopen de spanningen in China op tussen de partijen Nationalistisch China en Communistisch China.
Drie leden van de Sovjetambassade in Nederland werden opgepakt én uitgewezen vanwege spionageactiviteiten. Topconferenties over ontwapening verlopen niet soepel. Acht landen van het Warschaupact verminderen hun troepenmacht en trekken zich terug uit Roemenië en Hongarije.
In het Midden-Oosten rommelt het. Er is oorlog in Libanon en in Irak vindt een staatsgreep plaats. De Sovjet-Unie eist vertrek van de Amerikaanse troepen uit Libanon. Groot-Brittanië stoomt met een vloot naar de Middellandse Zee.
Rood China beschuldigt Amerika van agressie in het Midden-Oosten. Israël wenst ook deel te nemen aan een topconferentie over het Midden-Oosten.
Op de conferentie van NAVO-landen in Frankrijk is overeenstemming bereikt om gezamenlijk binnen twee jaar de aanschaf van verdedigingswapens te realiseren.
De Sovjet-Unie kondigt het einde aan van de bezetting van Berlijn.
Nucleair
De Sovjet-Unie houdt uitgebreide proeven met kernwapens in Siberië. De Verenigde Staten doen proeven met kernwapens op de Noordpool.
Meer dan 600 Britse geleerden doen een beroep op de Amerikaanse minister Harold Macmillan om de kernproeven te staken.
Binnen de Veiligheidsraad spreekt de Sovjet-Unie een veto uit over een voorstel van de Amerikanen, om een inspectie te doen op de Noordpool. In de Nederlandse lucht wordt volgens een Deens blad verhoogd radioactiviteit waargenomen. Er worden maatregelen genomen.
Albert Schweitzer doet een oproep om de kernproeven te staken.
Chroetjsow stemt in met een voorstel van Eisenhouwer om deskundigen doeltreffende controle te laten doen naar een eventuele staking van atoomproeven. In Genève zou hierover een akkoord worden gesloten. De Russen willen dat er meteen gesproken wordt over een stopzetting van kernproeven.
De wetenschappelijke commissie van de Verenigde Staten publiceert de grote gevaren voor de mensheid door atoomontploffingen. De Verenigde Staten en Groot-Brittannië besluiten de kernproeven te staken mits de Sovjet-Unie dat ook doet. Daarnaast willen de twee grootmachten dat de Sovjet-Unie voortaan deelneemt aan een conferentie over definitieve stopzetting van kernproeven.
In Groot-Brittannië wordt een comité opgericht voor acties tegen de atoomoorlog en de bouw van een Amerikaanse basis voor geleide projectielen. Will Warren en 50 vrienden zaten rondom een betonmolen waar ze door de politie werden weggesleept.
Maar er is ook angst voor het onbekende
Heel Nederland wacht in spanning af hoe het Personeel van de A.B.C.-(Atomaire, Bacteriologische en Chemische oorlogvoering) school van de Amsterdamse marine een kachel uit een met radioactief besmet huis in Putten weghaalt en deze, goed verpakt, in zee dumpt. Er was bij een Utrechts ziekenhuis een radiumnaald in de neus van een 4-jarig kind achtergebleven, waardoor huis en leden van de familie ontsmet moesten worden.
Voorloper op de Europese Unie waren de verdragen over de Euratom
Een advies om raketbasissen in Nederland, Rotterdam, Den Haag en Soesterberg te plaatsen wordt door drie hoogleraren fysica aan minister Staf ontraden. Het gevaar van de H-Bom is te groot. Ingezet wordt op ontwapeningsonderhandelingen.
Nederland wil voor dienstplichtigen zonder mobilisatiebestemming de noodwachtplicht invoeren bij Bescherming Bevolking. Er zullen geen dienstplichtigen gestuurd worden naar Nieuw-Guinea. De uitzending voor de commandotroepen en luchtartillerie zal uit vrijwilligers bestaan
Repatrianten
Ter gelegenheid van het nieuwe jaar kondigde Soekarno (de eerste president van Indonesië) aan dat de strijd om Nieuw-Guinea (een voormalige Nederlands kolonie) zal worden voortgezet. Om op alle eventualiteiten te zijn voorbereid worden er in Jakarta grootscheepse militaire oefeningen gehouden. De Nederlandse diplomatie is bezorgd over de vele woningen van Nederland die door de militairen worden gevorderd. Indonesië wijst de Nederlandse klacht bij de Verenigde Naties af. Zij beschuldigt Nederland van “voortgezette onwettige bezetting” van Nieuw-Guinea.
Nauw met elkaar verbonden zijn in deze periode ook, de vraagstukken van repatrianten, de Indische Nederlanders, die door de Indische regering van hun geboortegrond werden verdreven. De problemen met het woningtekort worden daardoor goed zichtbaar.
Minister Marga Klompé (KVP) vraagt het Nederlandse volk, tijdens een nationale manifestatie voor de duizenden gedwongen repatrianten, huizen af te staan aan uit Indonesië gerepatrieerden.
In Rotterdam komen 800 gerepatrieerden aan. In Amsterdam 1000 gerepatrieerden.
Ook voormalige kampen uit de Tweede Wereldoorlog worden ingezet om mensen te huisvesten. In woonoord Schattenberg, Westerborg worden Ambonese mensen opgevangen.
In totaal kwamen er 36.500 repatrianten naar Nederland.
De Verenigde staten neemt 10.000 gerepatrieerde Nederlands-Indië repatrianten op als immigranten
De gerepatrieerden brengen een andere kleur aan het Hollandse leven.
Er ontstonden vanuit de gerepatrieerden veel muziekbandjes die meer Amerikaanse invloeden van (gitaar)muziek meebrachten zoals bijvoorbeeld van Elvis Presley. Ook het eetpatroon veranderede. Meer gekruide spijzen werden gemeengoed.
De grote werkeloosheid
Een en ander verklaart de reacties en de sfeer van de jaren 60. Bij de verkiezingen is de hoge werkeloosheid van 130.000 mensen het item waar de partijen zich op profileren. Vooral de noordelijke provincies hebben met een hoge werkeloosheid te kampen. De Communistische Partij Nederland (CPN) profiteert van de onvrede onder de bevolking.
Voor verruiming van de Wet Tegen de Werkeloosheid wordt 150 miljoen gulden beschikbaar gesteld.
Dr. Ir. A Vondeling (PvdA) volgt minister Mansholt op. Samenwerkende vakbondsorganisaties vragen de regering meer openbare werken te laten uitvoeren om de werkeloosheid te bestrijden.
De Verenigde Staten steunen Nederland met twee miljoen dollar waarmee de werkeloosheid moet worden aangepakt.
Den Haag tekent het verdrag voor de economische unie van de Benelux
Euromarkt. Een verwachte versterking van de eenheid van het westen door de E.E.G (Europese Economische Gemeenschap) en betere onderhandelingspositie van een Europees vrijhandelsgebied.
De vakbonden dringen bij de regering aan om maatregelen te nemen om werkgelegenheid te creëren. Het ministerie verleent daarom goedkeuring om sneller bouwwerken onder de honderdduizend gulden uit te voeren.
Halverwege het jaar 1958 is het aantal werkelozen teruggebracht tot 18.000 maar dit aantal loopt gestaag weer op tot 64.000.
Economie
Naast de prijsdalingen van onder meer boter en kaas neemt de Tweede Kamer het voorstel voor belastingverhoging aan. Een pakje sigaretten wordt 5 cent duurder.
Doordat de banden met Indonesië verbroken zijn is er ook verschuiving te merken op de import en export met dat land. Door het opheffen van de Indië-lijn worden er veel personeelsleden bij de KLM ontslagen.
Klimaat
Er woedt een zware sneeuwval, die in het gehele land al het verkeer stagneert. Het land kampt met ijsafzetting en sneeuwval. Dijkdoorbraken zijn er bij de Grote IJ-polder bij Amsterdam en in Spakenburg. De Maas is buiten haar oevers getreden. De Eerste Kamer keurt de Deltawet goed.
Bij Capelle aan den IJssel wordt de stormvloedkering in gebruik genomen.
Architectuur
EXPO ’58 in Brussel maakt de tongen los over gedurfde ontwerpen van menselijk kennen en kunnen op het gebied van architectuur.
De Sovjet-Unie geeft krediet voor het bouwen van Assoeandam.
Rassenrellen
Afrikaanse studenten aan de universiteit van Manchester hielden een protestdemonstratie tegen de Zuid-Afrikaanse apartheidspolitiek. In Amerika, Zuid-Afrika en Groot-Brittannië zijn er steeds meer rassenrellen.
Cultuur
De opkomst van de Teddyboys-jongeren, die actief waren bij de rassenrellen. Hoewel de Teddy Boys geassocieerd worden met de Rock ’n Roll-muziek kwam de stijl eigenlijk voort uit het muziekgenre voor het Rock ’n Roll-tijdperk. De Teddyboys-cultuur werd breed gedragen door de jongere generatie rond de teenagersgroep the Teddy Boys. Rond 1955 was het in feite de muziek van Bill Haley and his Comets (bekend van Rock Around the Clock) die de Rock ’n Roll in Groot-Brittannië op de kaart zette. Elvis Presley, Little Richard en Buddy Holly volgden daarna. De Amerikaanse film Blackboard Jungle was voor het eerst te zien was in de Britse bioscopen. Dit was de eerste film met een duidelijke Rock ’n Roll-soundtrack.
De gezamenlijke taal, de stationering van het leger bracht de ontwikkelingen van jongeren in subculturen op sociaal gebied dicht tot elkaar. Traditionele jazz werd populair en de invloed van boogiemuziek, blues, Rock ‘n Roll, Rhythm and Blues en beatmuziek werd door studenten en de arbeidersklasse van de Teddy Boys opgepikt. Dat was ook van toepassing voor de skiffle; een vorm van Amerikaanse folksongs van bijvoorbeeld Lonnie Donegal. De film zorgde ook voor bijwerkingen. Door de film werden de Teddy Boys gelinkt aan overvallen door jeugddelinquenten en sociale outcast-groepen.
De politie moest vaak optreden tegen de copy cats van de film die buiten de bioscopen op de muziek van de film dansten. De media speelden een dubieuze rol in de berichtgeving over een incidentele gebeurtenis en de invloed van de film en linkten de Teddy Boys aan het kapotslaan van interieur en overvallen. Jongeren in Edwardiaanse kleding werden geweerd omdat ze onrust brachten.
De Teddy Boys-teenagers waren de eersten die met hun kleding en houding zichzelf profileerden. Wel waren er rivaliserende groepen die elkaar in de haren vlogen. In Nederland kun je ze vergelijken met de nozems. Niet te vergelijken met een groep Teddy Boys, die zich stortte op de zwarte bevolking in St. Anns in het Londense Notting Hill. Gewapend met scheermessen, boksbeugels, schroevendraaiers en andere wapens gingen de Teddy’s de gekleurde mensen te lijf.
In Griekenland werden Teddy Boys geschoren en veroordeeld om hun slecht gedrag publiekelijk aan de kaak te stellen.
Bron: De dagen onzer jaren, een kroniek in foto’s en tekst van hetgeen in ons land in de wereld gebeurde in het jaar 1958 van F.A. Venter
Geef een reactie